Geluk en Inkomen

Geluk

Deze week ben ik begonnen met de masterclass ‘Grondslagen van Geluk’. Vanuit diverse perspectieven en disciplines zoals theologie, psychologie, economie, genetica e.d. wordt ‘happiness’ bestudeerd. Allereerst de vraag wat is geluk en is het maakbaar? De eerste vraag brengt tal van inzichten en zoals zo vaak bij het bestuderen van een fenomeen, zijn er ook zeer uiteenlopende definities aan te dragen. Net als dat de meningen uiteenlopen over de maakbaarheid ervan. Het zou te ver voeren om hier en nu beide in een korte beschouwing te omschrijven maar ik kom daar later zeker in detail op terug. Of ik verwijs naar publicaties van de hand van wetenschappers vanuit bovenkomende disciplines en mijn eigen publicaties.

Geluk of happiness geniet een grote aandacht. Steeds meer regeringen en instituties (bv OECD, VN, Worldbank) nemen geluk als een graadmeter over hoe het met mensen gaat. Jaarlijks verschijnt het World Happiness Report (zie: world happiness report 2017.pdf) dat de mate happiness meet in de wereld. “Increasingly, happiness is considered to be the proper measure of social progress and the goal of public policy.

De consumptie maatschappij en geluk

Dat geluk ons bezighoudt is duidelijk. Het blad ‘Happinez‘ is een van de populairste en meest gelezen Nederlandse tijdschriften. Het aantal producten dat zichzelf aanprijs met ‘happy’ rijst de pan uit. Het kopen, eten of drinken betekent automatisch dat je er gelukkig van wordt

(oeps, dat valt zwaar te betwijfelen als we ook de gezondheidsclaims van deze producten zouden bestuderen).

Sowieso is de vraag of meer consumptie leidt tot hoger geluk. Om meer te kunnen consumeren heb je meer geld nodig. Het is dan ook boeiend om te lezen dat geld tot een bepaalde hoogte gelukkig maakt. Sterker nog, boven een bepaald bedrag of inkomen lijkt geld geen invloed meer te hebben op geluk. Dit fenomeen staat bekend als de Easterlin Paradox.

Hoogte van het inkomen en geluk: de RvC van ING

Hoogte inkopen ING Top over de top

Vreemd genoeg blijkt de Raad van Commissarissen van ING, toch niet de minsten in onze bestuurlijke elite, de Easterlin paradox niet te kennen. Of waarschijnlijk beter, niet te willen toepassen. Want met studieachtergronden als economie, rechten en business administration, is deze paradox vast wel eens behandeld in de universiteitsbanken. Ook heeft onze oud-premier Balkenende, inmiddels hoogleraar Governance, het principe ook niet voldoende kunne uitdragen, zo getuige de riante renumeratie verhoging van de ING-topman.

Het is algemeen bekend dat de rijksten ter wereld evenveel bezitten als de armste helft van de bevolkingen en dat de rijksten alsmaar rijker worden.De politiek kan hier hoegenaamd niets aan doen! De vraag rijst echter of de politiek dat niet kan of niet wil? Vele oud-politici zijn immers na hun politieke carrière actief als RvC of RvT lid en ontvangen daar eveneens riante vergoedingen voor. Maar gelukkig zijn er ook politici als Jan Terlouw die dit soort praktijken zwaar bekritiseren en oproepen om de vier pijlers van corporate responsibility te acteren. Maar ja hij redt het niet alleen. Alle governance codes, eedafleggingen en dergelijke ten spijt, Nederland moppert wat, de politiek kijkt moeilijk: en we gaan over tot de orde van de dag.

Willen we het systeem veranderen en de hele wereld gelukkiger maken, dan hebben we nog wat te doen.

Lees ook: Angelique Lombarts, organisatie-antropologe en mijn stuk over organisatiecultuur