Chronisch tekorten in zorg en horeca – what’s new?

Een nijpende tekort aan medewerkers in de zorg

Twintig jaar geleden werkte ik voor ’s lands grootste uitzendorganisatie als manager van een paar vestigingen. Een van die vestigingen ‘deed’ gezondheidszorg, een andere was verantwoordelijk voor al het horeca personeel in Groot-Amsterdam (de term metropool hanteerden we toen nog niet). Wat me bijstaat uit die tijd was dat we een schreeuwend gebrek hadden aan verplegend personeel, met name verpleegkundigen A en B zoals dat in die tijd heette (algemeen en psychiatrisch). En aan thuiszorg medewerkers. Ik weet nog hoe groot mijn verontwaardiging was toen we in de zomer alle ingewerkte thuiszorg medewerkers moesten vervangen door de goedkopere ‘zomerthuiszorg-medewerker’. Het scheelde niet veel, hoe veel weet ik niet meer, maar met de bezuinigingen (ook toen al) en schaarse budgetten telde elk dubbeltje (dit is het pre-euro tijdperk). De patienten/clienten konden niet meer rekenenen op hun vertrouwde hulp maar kregen een nieuwe die na twee maanden als ze net was ingewerkt weer werd in geruild voor de oude medewerkers van voor de zomer. Als die er nog waren want velen hadden een andere werkgever, betrouwbaardere, gevonden.

De horeca trekt moeilijk medewerkers aan

Ook was een van mijn teams verantwoordelijk voor horeca medewerkers. Er was een schreeuwend gebrek aan koks. Sterker nog de voltallige keukenstaf van een van Amsterdams meest gerenommeerde hotels solliciteerde naar banen elders. Het hotel stond wel heel goed bekend, men leerde er ook veel maar de chefkok smeet met de pannen naar de hoofden van zijn keukenploeg. Dat deden Franse top-chefs ook dus dat soort barbaarse praktijken werden gedoogd. Alles in de context van die tijd.

Sowieso was de horeca sector in die tijd nog wat archaïsch in zijn personeelsbeleid. Sterk hiërarchisch gestructureerd werd je als medewerker pas echt serieus genomen als je op management niveau was aanbeland. Veel medewerkers op lagere niveaus hadden te maken met vervelende roosters, lange werktijden, lage salariëring en hoge eisen. Voor mij een reden om een ander carrièrepad te kiezen ook al zat ik aan de ‘goede’ kant van de hiërarchie.

Wat is er veranderd?

Inmiddels zijn ruim twintig jaar verder. Natuurlijk is er veel veranderd. Zowel in de zorg als in de horeca. En in de maatschappij als geheel. Mensen zijn mondiger geworden, leven langer en leven langer thuis, hebben hogere eisen en ga zo maar door. U / je weet zelf best wat er allemaal veranderd is tenzij je 15 jaar oud bent.

Toch vind ik het opvallend dat de problemen op personeelsgebied zich niet hebben opgelost. Of zelfs zijn toegenomen en nog veel erger worden. Slimme koppen hebben al langer dingen voorspeld als toename van de bevolking, leeftijd, eenpersoonshuishoudens, gecompliceerde ziektebeelden, een hogere economische welvaart e.d.. Tegelijkertijd neemt de werkdruk toe; er moet meer met minder mensen en middelen. Ook de sociale druk stijgt: we moeten meer, we willen meer, we kunnen meer.

Het wordt toch echt tijd om anders te gaan denken en anders te gaan organiseren. Want we lopen nu al vast en dat gaat steeds erger worden. Wie gaat omdenken? Wanneer gaan we luisteren naar de wensen en behoeften van medewerkers? Wat kan technologie toevoegen?

Het zijn zo maar een paar vragen waar ik me over buig en buigen zal. Wordt vervolgd.